Λέγομαι Μαρία Λιάπη και υπηρετώ στο 4o Νηπιαγωγείο Βασιλικού Χαλκίδας

Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2014

ΔΕΠ-Υ( Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- Υπερκινητικότητα)

Οδηγός διαταραχών

Ο Οδηγός διαταραχών περιλαμβάνει παρουσιάσεις για αναπτυξιακές διαταραχές.Ο Οδηγός διαταραχών περιλαμβάνει παρουσιάσεις για περισσότερες από 70 διαταραχές. Έχει πιστοποιηθεί από το Health on the Net Foundation. Περιέχει βασικές πληροφορίες και, ανεξάρτητα από την εγκυρότητά του, δεν αντικαθιστά γνωμάτευση, διάγνωση, θεραπευτική αγωγή, ιατρική συμβουλή, που θα λάβετε από αρμόδιους επαγγελματίες. Δείτε τον Οδηγό στη σελ.: www.noesi.gr/book/syndrome

ΔΕΠ-Υ: Γενικές Οδηγίες για Γονείς και Εκπαιδευτικούς (2006)

Εικόνα agkou
Η φύση και οι συνθήκες της διαταραχής ΔΕΠ-Υ ή ADHD [τι είναι ή ΔΕΠ-Υ ή το "ADHD"] πρέπει να συζητηθούν πλήρως με τους γονείς. Η αναγνώριση και ο προσδιορισμός των δύσκολων συμπεριφορών θα οδηγήσει στη δημιουργία στρατηγικών συμπεριφοράς στο σπίτι και στο σχολείο για την καλύτερη αντιμετώπισή τους, με σταθερό και συνεπή τρόπο. Όταν οι σκοποί και οι τεχνικές χρησιμοποιούνται από γονείς και δασκάλους, είναι πιο πιθανό το παιδί να μάθει τι αναμένεται από αυτό και να "χτίσει" πάνω στις υπάρχουσες δυνάμεις του. 
Η ρύθμιση συμπεριφοράς θα βοηθήσει στη βελτίωση της συγκέντρωσης, στην πιο κατάλληλη ανταπόκριση στις κοινωνικές περιστάσεις και στην μείωση των ξεσπασμάτων θυμού και των επιθετικών εκρήξεων. 

Τεχνικές διαχείρισης συμπεριφοράς για άτομα με ΔΕΠ-Υ (ADHD)

Οι γονείς θα πρέπει επίσης να συμφωνήσουν μεταξύ τους στο πώς θα υιοθετήσουν μια σταθερή αντιμετώπιση των δυσκολιών του παιδιού τους. Βεβαίως αυτό είναι δύσκολο αν αντιλαμβάνονται διαφορετικά τα προβλήματα και τις δυσκολίες, αν για παράδειγμα ο ένας γονιός βλέπει το παιδί σαν "άτακτο" ενώ ο άλλος εξηγεί την συμπεριφορά του παιδιού ως αποτέλεσμα μιας αναπτυσσόμενης αρρώστιας, το θεωρεί δηλαδή "διαφορετικό".
Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ (ADHD) μπορούν να μάθουν να ελέγχουν τις αντιδράσεις τους με τεχνικές συμπεριφοράς που έχουν συσταθεί από κλινικούς ψυχολόγους. Αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να μάθουν πώς να κάνουν κάτι "εκ περιτροπής", να συγκεντρώνονται καλύτερα ή να ολοκληρώνουν εργασίες στο σχολείο. Αυτές οι τεχνικές πρέπει να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με αυτές που δίνονται από τους γονείς και τους δασκάλους.
Τα αποτελέσματα ερευνών για την επίδραση συγκεκριμένων συστατικών διατροφής (π.χ. αυτών που βρίσκονται στα πατατάκια, τις σοκολάτες ή στην κόκα - κόλα) στα υπερκινητικά παιδιά δεν είναι καταληκτικά. Οι γονείς συχνά αναφέρουν ότι τα παιδιά τους δείχνουν κάποια ευαισθησία σε συγκεκριμένα φαγητά. Η αλλαγή διαιτολογίου μπορεί να εξεταστεί σ' αυτές τις περιπτώσεις, αλλά χρειάζεται προσεκτική επιμέλεια και επίβλεψη για να καταλάβουμε αν έχει αποτέλεσμα. 

Εκπαιδευτικές παρεμβάσεις 

Η θέση του παιδιού στην τάξη πρέπει να εκτιμηθεί βάσει αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, κοινωνικών και ψυχολογικών του αναγκών. Στην ιδανική περίπτωση, τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ (ADHD) ανταποκρίνονται καλά σε μικρή ομάδα (με μεγάλη προσοχή από ενήλικες) και στις δομημένες δραστηριότητες (απλές και ξεκάθαρες εντολές όπου ελέγχεται συνεχώς ότι κατανόησαν και κατέγραψαν νέες πληροφορίες). Κάτι τέτοιο δεν είναι πάντοτε εφικτό στις συνηθισμένες σχολικές τάξεις, όμως η πρόσθετη υποστήριξη και η προσοχή από το δάσκαλο, καθώς και ο καθορισμός των μαθησιακών σκοπών, μπορεί να είναι αρκετά για να κρατήσουν το παιδί στο σχολείο όπου φοιτά.
Οι κοινωνικές του δραστηριότητες πρέπει επίσης να παρακολουθούνται αντίστοιχα. Για παράδειγμα, τα παιδιά με ADHD συνήθως "χάνονται" σε μεγάλες ομάδες με μη δομημένες δραστηριότητες (π.χ. στην παιδική χαρά), οπότε και μπλέκουν σε μπελάδες.
  • Ενημερώστε το παιδί εκ των προτέρων για το πρόγραμμα. Αναλυτικά, για το τι θα κάνει ή πείτε του πότε είναι η σειρά του. Χρησιμοποιήστε απλές, ξεκάθαρες και άμεσες οδηγίες. Χρησιμοποιήστε μόνο μία οδηγία κάθε φορά. Αποφύγετε μεγάλες και πολύπλοκες εντολές, όπως το να ζητάτε από το παιδί να κάνει 2-3 πράγματα συγχρόνως. Θα το μπερδέψουν. Προχωρήστε στην επόμενη δραστηριότητα μόνο όταν το παιδί έχει ολοκληρώσει την προηγούμενη.
     
  • Έχετε ένα δομημένο ημερήσιο πρόγραμμα. Έχετε ξεκάθαρους κανόνες και ρουτίνες. Βοηθήστε το να μάθει σε μικρά κομμάτια, με συχνά διαλείμματα.
     
  • Κάντε τις ασχολίες ενδιαφέρουσες. Το παιδί πρέπει να έχει σταθερούς κανόνες και οι στόχοι δεν πρέπει να αλλάζουν στην πορεία: αν, για παράδειγμα, αναμένετε να σταματήσει να χτυπάει τα άλλα παιδιά και το καταφέρει, δεν θα πρέπει να του αναθέσετε να συμμορφωθεί και με άλλα πράγματα, όπως το να ντύνεται, εκτός κι αν αυτό έχει συζητηθεί προηγουμένως μαζί του. Αλλιώς θα χάσει το ενδιαφέρον του για τις εργασίες που δεν θα μπορέσει ποτέ να ολοκληρώσει.
     
  • Αποφύγετε τις γενικεύσεις. Όπως το να περιμένετε να είναι "φρόνιμο" ή να "συμπεριφέρεται καλά". Περιγράψτε την απαιτούμενη συμπεριφορά πολύ ξεκάθαρα, μην υποθέσετε ότι το παιδί ξέρει τι εννοείτε.
     
  • Χρησιμοποιήστε επιβραβεύσεις για την καλή συμπεριφορά. Οι επιβραβεύσεις θα πρέπει να έχουν νόημα για το παιδί και θα πρέπει να έχουν συμφωνηθεί εκ των προτέρων μαζί του. Χρησιμοποιήστε επιβραβεύσεις που δίνουν στο παιδί ένα αίσθημα ευθύνης και ελέγχου.
     
  • Δώστε προσοχή στην καλή συμπεριφορά. Ενισχύστε τις δυνάμεις του και βασιστείτε σ' αυτές. Κάντε του ξανά κατανοητό το γιατί είστε ευχαριστημένοι, μην υποθέτετε ότι ξέρει. Αν μη τι άλλο τα παιδιά με ADHD έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Εργασία με γονείς και εργασία με το σχολείο 

Γονείς, δάσκαλοι και καθηγητές πρέπει να καταλάβουν την φύση των προβλημάτων και στη συνέχεια να δημιουργήσουν μια συνεπή προσέγγιση στο σπίτι και μέσα στο σχολείο. Διαφορετικά, το παιδί μπορεί να "μπερδευτεί" ακόμη περισσότερο.
Μια λεπτομερής εκπαιδευτική - ψυχολογική αξιολόγηση είναι μια καλή αρχή για να γνωρίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι τι μπορεί το παιδί να κάνει και τι όχι, π.χ. να καταλαβαίνει την ικανότητά του να συγκεντρώνεται, να καταγράφει νέες πληροφορίες, να κατανοεί αφηρημένες έννοιες και να αποκτά νέες δεξιότητες.
Μια σταδιακή προσέγγιση, για παράδειγμα μικρά αλλά καθαρά βήματα επιτυχίας για να χτιστούν οι δυνάμεις του παιδιού, μπορεί να υιοθετηθεί από το σχολείο και το σπίτι.
Από κοινού συναντήσεις μεταξύ της οικογένειας, των δασκάλων / καθηγητών και των "ειδικών" μπορούν να βοηθήσουν στην παρακολούθηση της προόδου, να ξεκαθαρίσουν απορίες, να βοηθήσουν στην κατανόηση του παιδιού, να επιλύσουν δυσκολίες πριν αυτές αυξηθούν και να εξασφαλίσουν ότι όλοι εργάζονται με κοινό στόχο. Είναι βασικό να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο οι συμπεριφορές στο σπίτι και στο σχολείο σε όλα τα βήματα, και επίσης να επιλέγονται οι ίδιες ανταμοιβές.
Ένα μεθοδικό πρόγραμμα συμπληρωμένο από τους γονείς και τους καθηγητές και το οποίο ανταλλάσσεται συχνά, θα διατηρήσει την επικοινωνία μεταξύ τους και έτσι θα γνωρίζουν πώς αντιδρά το παιδί στο πρόγραμμα. Αυτό θα βοηθήσει ιδιαιτέρως σε περίπτωση που το παιδί παίρνει φαρμακευτική αγωγή κατά τη διάρκεια του σχολείου.
Πρόσθετη δουλειά με την οικογένεια μπορεί να βοηθήσει τους γονείς και τους άλλους συγγενείς (για παράδειγμα οι παππούδες) να αντιδράσουν κατά τον ίδιο τρόπο. Η οικογενειακή θεραπεία στοχεύει στην υποκείμενη στάση και επικοινωνία της οικογένειας, ενώ μερικές φορές συμπεριλαμβάνει και τους συγγενείς οι οποίοι μπορεί να σχετίζονται με τις δυσκολίες του παιδιού ή με άλλα οικογενειακά θέματα.
Η πρόληψη θα πρέπει να στοχεύει στην αποφυγή της ανάπτυξης προβλημάτων σε παιδιά με ADHD, όπως το να μένουν πίσω στο σχολείο, το να είναι απογοητευμένα και να εμφανίζουν αντιδράσεις επιθετικής συμπεριφοράς, να αισθάνονται αποτυχημένα, να χάνουν τις ελπίδες τους, να δυσκολεύονται να κάνουν φίλους και να μπλέκουν σε μπελάδες. Επίσης, υπάρχει κίνδυνος, οι γονείς να απογοητεύονται και αποκαρδιώνονται, απορρίπτοντας σταδιακά το παιδί. Πέρα από την εφαρμογή των παραπάνω στρατηγικών, σταθερά και για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου συνοδά προβλήματα κατά την ανάπτυξη του παιδιού.

Τα παρακάτω είναι εξίσου σηματικά!

  • Να ενθαρρύνονται οι κοινωνικές δραστηριότητες και φιλίες. Αρχικα με προφύλαξη και δομημένο τρόπο, και σταδιακά ενθαρρύνοντας περισσότερο αυθορμητισμό και πειραματισμό. Αυτό θα επιτρέψει στο παιδί να βιώσει την επιτυχία πριν προχωρήσει σε πιο πολύπλοκες κοινωνικές επαφές.
     
  • Να προωθούνται τα χόμπι και οι κλίσεις του παιδιού. Σε ευχάριστες ενασχολήσεις, εξωσχολικά ενδιαφέροντα, και, για τους εφήβους, σε μελλοντική εκπαίδευση και προοπτικές καριέρας. Επίσης, να αποφεύγονται εργασίες και δραστηριότητες που μπορεί να οδηγήσουν σε αίσθημα αποτυχίας και σε απογοήτευση.
     
  • Μαζί με το σχολείο, χρησιμοποιήστε κατάλληλες εκπαιδευτικές στρατηγικές και αντικείμενα εκμάθησης, έτσι ώστε το παιδί να συνεχίσει να μαθαίνει και να προοδεύει. Παρακολουθείτε τακτικά αυτές τις στρατηγικές και μετατρέψτε τις αν δεν αποδίδουν πια. Παρέχετε σταθερή και συνεχή γονική ανταπόκριση στο σπίτι. Συνδυάστε τη σταθερότητα με τη στοργή. Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει τι αναμένεται από αυτό και να μεγαλώσει σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να υιοθετήσουν παρόμοιους τρόπους προσέγγισης του παιδιού, συμπεριλαμβανομένων των παππούδων και συγγενών. Ειδικά για το σχολικό περιβάλλον, μπορείτε να δείτε περισσότερες χρήσιμες οδηγίες στις 50+1 Πρακτικές Συμβουλές για τη ΔΕΠ-Υ για Εκπαιδευτικούς.

Φαρμακευτική αγωγή 

Τα φάρμακα αυτά είναι συνήθως διεγερτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και μπορούν να βοηθήσουν κάποια προσεκτικά επιλεγμένα παιδιά με ADHD. Βελτιώνουν την προσοχή και μειώνουν τη φυσική ανησυχία των παιδιών, επηρεάζοντας μέρη του εγκεφάλου τα οποία μας επιτρέπουν να ελέγχουμε πώς να δίνουμε προσοχή στο τι συμβαίνει γύρω μας. Αυτό κάνει το παιδί πιο ικανό στη μάθηση του ελέγχου της σκέψης και της συμπεριφοράς. Τα φάρμακα δε βελτιώνουν την επιθετική ή εναντιωματική συμπεριφορά, παρόλο που υποβοηθούν τη λειτουργία των τεχνικών συμπεριφοράς, σπάζοντας τον φαύλο κύκλο. Τα φάρμακα δεν είναι πανάκεια και είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται με στρατηγικές συμπεριφοράς στο σπίτι και στο σχολείο. Παράγουν βραχυπρόθεσμη βελτίωση και όχι θεραπεία, επιφέροντας μια μικρή περίοδο όπου το παιδί μπορεί να μάθει να εξασκεί νέες επιδεξιότητες.
Η εν δυνάμει αποτελεσματικότητά τους πρέπει να συζητηθεί με τον παιδοψυχίατρο, καθώς επίσης και οι παρενέργειες και το τι πρέπει να κάνουν οι γονείς. Η φαρμακευτική αγωγή χρειάζεται συνεχή ιατρική παρακολούθηση καθώς μπορεί να χρειαστεί να σταματήσει, να αυξηθεί ή να αλλάξει σε άλλου είδους αγωγή. Καθώς μερικά από τα φάρμακα αυτά μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια του σχολείου, οι δάσκαλοι θα πρέπει να έχουν ενημερωθεί και θα πρέπει να παραμείνουν συμμέτοχοι στο πλάνο χειρισμού. Η διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής θα εξαρτηθεί από διαφόρους παράγοντες, όπως η ωφέλεια που θα έχει στο παιδί, το αποτέλεσμα των τεχνικών συμπεριφοράς ή η ανοχή της από το παιδί.
Συγγραφέας:
Παναγιώτης Βοστάνης
Kαθηγητής παιδικής και εφηβικής ψυχιατρικής 
Πηγή:
Κέντρο πληροφόρησης για την ψυχική υγεία του Παιδιού και του Εφήβου
Σημείωση:
Το κείμενο έχει διαμορφωθεί σε κάποιο βαθμό, για να προσαρμοστεί στις ανάγκες των επισκεπτών του www.noesi.gr. Κατά κανόνα, έχουμε απλοποιήσει τον λόγο, έχουμε μορφοποιήσει το κείμενο ώστε να είναι ευανάγνωστο και έχουμε προσθέσει συνδέσμους (links) σε περαιτέρω άρθρα για τη ΔΕΠ-Υ, που βοηθούν τον επισκέπτη να μάθει περισσότερα για τη διαταραχή.
- See more at: http://noesi.gr/book/syndrome/adhd/guide/parents-teachers#sthash.0h4bSvij.dpuf

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου